THE ROLE OF CAMELS AND CAMEL TRANSPORT IN THE RUSSIAN OCCUPATION OF TURKESTAN

Rusya’nın Türkistan coğrafyası ile öteden beri ticarî ilişkileri vardı. Ancak XVIII. yüzyıla kadar bu ilişkiler bir silahlı mücadeleye dönüşmemişti. Bu ilişkinin dönüşmesinde ilk girişim Çar I. Petro (1682-1725) tarafından bölgeyi tanıma amaçlı gönderilen keşif birliğinin faaliyetleri oldu. Söz konusu hareketleri Çarlık idaresi beklenen neticeleri vermese de bölge hakkında yeni bilgiler elde edilmesi ve bölgede garnizonlar kurulması Rusların kazanımları olmuştu. bölgeye ilgisinin artmasıyla beraber ayrıntılı edilmeye başlandı. Türkistan’a gelen Rus tüccarların, seyyahların ajanlarının gezi notları bilgilerin en çok edildiği yöntemdi. yönetimi, merkezde toplanan tüm ışığında çeşitli bahaneler öne sürerek işgal etmeye karar verdi. doğrultusunda Ruslar sınırlarına topraklar katmaya başladılar. Çarlık, Türkistan’da ettiği yerleri Rusya’ya entegre etmek için Bozkır Genel Valilikleri’ni kurdu. Fakat coğrafyasında ordularının birkaç defa girişiminde bulunduğu ancak henüz edemediği bazı yerler da yerlerden biri, bugün Türkmenistan Cumhuriyeti’nin sınırlarında yer alan, Türkmen oymaklarının yaşadığı topraklardı. “Türkmen Vahası” olarak adlandırılan Türkmenlerin vatanlarını dirayetli şekilde savunmaları yanında zorlu doğa şartları yüzünden ele geçirilememişti. Türkistan’ın işgaline yönelik yaptığı bütün askerî seferlerde ulaştırmada atları develeri kullanmaktaydı. hayvanlar faaliyetlerine katkıda bulunmuştu. haiz oldukları sefer tecrübe pratiği türlü bölgesini yetmiyordu. Nitekim burada mağlubiyetler almış Türkistan’daki otoritesi sarsılmıştı. durumu telafi adı geçen topraklara sahip olmak çalışmalar değerlendirme toplantıları sonrasında kararlar almıştı. Bunlardan biri Cezayir’i eden Fransa’nın lojistik yönteminin incelenmesiydi. Genelkurmayı, Fransız ordusunun metotlarını incelemesi Albay A. N. Kuropatkin’i Fransa’ya gönderdi. Kuropatkin’in özel görevi, Fransızların coğrafyasıyla aynı coğrafi karaktere ne nasıl ettiklerini öğrenmesiydi. Albay, ajan diplomatların yardımıyla, deve gücünden üst düzeyden istifade ederek ettiğini öğrenmişti. Kuropatkin verileri rapor halinde Genelkurmayı’na sundu. Albay’ın raporu daha önceki tecrübeleri birleştirilerek Vahası’nın organizasyonu hazırlandı. Bunun ardından yapılan lehine oldu coğrafyasının uçsuz bucaksız arazileri eline geçti. etmesini kolaylaştıran birçok faktör olmakla çalışmada sadece sağlamada ‘develerin rolü’ alınacaktır. çalışmanın bakıma işgalin görünmeyenlerini ortaya koymak amacını taşımaktadır. Literatürde işgallerinde Çarlar, generaller, komutanlar ordular her zaman ön plana alınarak olaylar değerlendirilmiştir. yüzden gelişmelerin gölgesinde kalan sessiz ulaşımda develerin kullanımı